25 mrt Update slapend dienstverband, werkgever let op!
In onze nieuwsbrief van mei 2019 gaven we informatie over de Compensatieregeling transitievergoeding na twee jaar ziekte. Die nieuwsbrief bevat uitleg over de gevallen waarin en de voorwaarden waaronder het UWV de aan een langdurig zieke werknemer betaalde transitievergoeding compenseert aan de werkgever. Daarbij bespraken we ook het zogenoemde ‘slapende dienstverband’. D.w.z. de situatie dat een werknemer na twee jaar ziekte niet wordt ontslagen, maar (formeel) in dienst blijft zonder dat nog loonbetaling plaatsvindt. Na twee jaar ziekte stopt namelijk de loondoorbetalingsverplichting van de werkgever. Wanneer het dienstverband dan niet beëindigd wordt, krijgt de werknemer geen aanspraak op betaling van een transitievergoeding.
Goed werkgeverschap
Op dit vlak zijn er, sinds onze nieuwsbrief van mei 2019, belangrijke nieuwe ontwikkelingen. In een uitspraak van 8 november 2019 besliste de Hoge Raad dat slapend houden van een dienstverband in strijd is met goed werkgeverschap.[1] Alleen als een werknemer na twee jaar ziekte nog reële re-integratiemogelijkheden heeft, kan dit anders zijn. In het oordeel van de Hoge Raad speelt de Compensatieregeling transitievergoeding, die ingaat per 1 april 2020, een belangrijke rol. Vanaf dan zal de bij ontslag vanwege langdurige ziekte betaalde transitievergoeding immers gecompenseerd kunnen worden.
Beëindigingsvoorstel werknemer
De uitspraak van de Hoge Raad betekent dat als een langdurig zieke werknemer voorstelt de arbeidsovereenkomst te beëindigen ‘met wederzijds goedvinden’ onder toekenning van een transitievergoeding, de werkgever gehouden is daarmee in te stemmen. Meestal zal dan een vaststellingsovereenkomst worden gesloten, maar opzegging door de werkgever met instemming van de werknemer is ook een mogelijke vorm. De transitievergoeding moet minimaal het bedrag zijn dat verschuldigd zou zijn geweest bij de eerste mogelijke einddatum na twee jaar ziekte.
Slapende dienstverbanden
Ook een werknemer van wie het dienstverband al langer ‘slapend’ is gehouden, kan nog aanspraak maken op beëindiging met toekenning van een transitievergoeding. Per 1 juli 2015 is de transitievergoeding wettelijk ingevoerd. Dus werknemers die sinds deze datum de grens van twee jaar ziekte hebben bereikt, kunnen daarom vragen. Voor de werkgever hoeft dat geen probleem te zijn, want de Compensatieregeling transitievergoeding wordt ingevoerd met terugwerkende kracht tot 1 juli 2015. Zowel in de afgelopen jaren al betaalde transitievergoedingen na twee jaar ziekte, als een transitievergoeding die de werkgever nu alsnog aan een langdurig zieke betaalt, kan door het UWV gecompenseerd worden.
Verlaging transitievergoeding 2020
Per 1 januari 2020 is de wettelijke transitievergoeding verlaagd, zowel voor werknemers met een dienstverband langer dan 10 jaar als voor werknemers vanaf 50 jaar (en vaak gaat dit samen). Voor alle werknemers, jong of oud en kort of lang in dienst, geldt nu dat de transitievergoeding één derde maand bedraagt per gewerkt dienstjaar. De voorheen hogere vergoedingen voor oudere en langer zittende werknemers zijn per 2020 afgeschaft. De Compensatieregeling sluit hierop aan door voor de compensatie uit te gaan van het bedrag aan transitievergoeding dat wettelijk geldt of gold in het jaar van betaling aan de werknemer.
Beperking compensatie transitievergoeding
Daarbij komt dan nog de beperking dat het UWV alleen het bedrag compenseert van de transitievergoeding op het moment van twee jaar ziekte, ook als er daarna nog een (ruime) periode van slapend dienstverband was.
Soms kan een werkgever verplicht worden de hogere (t/m 2019 geldende) transitievergoeding te betalen, terwijl de arbeidsovereenkomst pas na 1 januari 2020 wordt beëindigd. Dat is het geval als de werkgever het dienstverband bewust slapend heeft gehouden, terwijl de werknemer al voor 1 januari 2020 aantoonbaar om beëindiging van de arbeidsovereenkomst had gevraagd. Het verschil tussen de ‘oude’ hogere transitievergoeding en dat wat nu geldt, krijgt de werkgever dan niet vergoed.
Casus: beëindiging na drie jaar ziekte en pensionering
Een voorbeeld van die situatie werd onlangs berecht door het gerechtshof Den Haag in een uitspraak van 4 februari 2020.[2] Het ging om een werknemer die ziek was geworden op 23 november 2015. Na twee jaar ziekte had de werkgever het dienstverband slapend gehouden. Per brief van 29 oktober 2018 stelde de werknemer zijn werkgever voor om de arbeidsovereenkomst te beëindigen onder toekenning van de transitievergoeding. Op 11 augustus 2019 bereikte de werknemer de AOW-leeftijd, waardoor het dienstverband van rechtswege eindigde. Om die reden wees de kantonrechter het verzoek van de werknemer tot betaling van de transitievergoeding af.
Verplichting goed werkgeverschap geldt ook na pensioen
Het gerechtshof oordeelde dat de werkgever op grond van goed werkgeverschap gehouden was aan de werknemer een schadevergoeding te betalen gelijk aan de transitievergoeding. Ten tijde van zijn beëindigingsvoorstel was de werknemer immers meer dan twee jaar ziek en nog in dienst. Bovendien was geen sprake van reële re-integratiemogelijkheden bij de werkgever en had die ook geen inspanningen gedaan tot re-integratie. Dat de werkgever mogelijk geen recht heeft op compensatie, omdat de werknemer inmiddels met pensioen is, doet volgens het hof niet ter zake. De werkgever werd veroordeeld een schadevergoeding te betalen ter hoogte van de transitievergoeding die gold op 23 november 2017, de datum dat de werknemer twee jaar ziek was. Gezien de leeftijd van de werknemer is dat zeker een hoger bedrag dan de transitievergoeding volgens de regeling 2020.
Tips voor werkgevers
Breng in kaart of in de afgelopen jaren transitievergoedingen zijn betaald aan langdurig zieke werknemers. Vanaf 1 april a.s. kan de compensatie digitaal worden aangevraagd bij het UWV, zie https://www.uwv.nl/werkgevers/werkgever-en-ontslag/na-ontslag/detail/compensatie-transitievergoeding-bij-ontslag-langdurige-arbeidsongeschiktheid.
Voorkom verrassingen door slapende dienstverbanden in kaart te brengen en een beëindigingsvoorstel aan de betrokken medewerker(s) te doen. Zo laat u zich zien als goed werkgever!
[1] ECLI:NL:HR:2019:899
[2] ECLI:NL:GHDHA:2020:146
