28 mei Claims voorkomen door slim contracteren met zpp-ers: do’s and don’ts – Nieuwsbrief mei 2025
Het is al tijden onrustig op de flexmarkt. Steeds vaker claimen zzp’ers een dienstverband bij hun opdrachtgevers – omdat zij achteraf stellen schijnzelfstandigen te zijn – met torenhoge schadevergoedingen als gevolg. Uit een recente rondgang van Nieuwsuur blijkt dat van de zzp’ers die naar de rechter stappen wegens schijnzelfstandigheid, zo’n 51% in het gelijk wordt gesteld. De oplossing: niet stoppen met het inhuren van zzp’ers, maar slim en goed contracteren om het grijze gebied te beperken en eventuele correcties achteraf te voorkomen.
De toename in dit soort zaken sinds maart 2023 is, naast het aangescherpte beleid van de fiscus, deels te wijten aan de jurisprudentie: het welbekende Deliveroo-arrest (ook uitgebreid behandeld in onze blogs). Het arrest geeft een tiental gezichtspunten voor de kwalificatie van zzp-contracten. Deze gezichtspunten bieden zzp’ers uit allerlei sectoren handvaten om eens kritisch te kijken naar hun eigen arbeidsverhouding. En terecht: het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid schat dat Nederland zo’n 1,6 miljoen zzp’ers telt, van wie 200.000 tot 300.000 in schijnzelfstandigheid werken.
U heeft vast ook gemerkt dat deze grote mate van schijnzelfstandigheid en de hoogte van de schadevergoeding die hiermee gepaard gaat – naast dat ook de fiscus nu weer gaat toetsen – ertoe leidt dat opdrachtgevers zich meer terughoudend opstellen als het aankomt op het inhuren van zzp’ers, ondanks dat ze de expertise en flexibiliteit wel kunnen gebruiken. Die voorzichtigheid is zeker begrijpelijk, want als opdrachtgever kan een plotselinge kwalificatie als arbeidsovereenkomst enorm zuur zijn. Wij menen echter dat dit niet per se het gevolg hoeft te zijn: in onze visie kunnen veel risico’s worden ingeperkt door simpelweg goed en slim te contracteren.
Het probleem van de automatische kwalificatie van de arbeidsovereenkomst
Voor de kwalificatie van de arbeidsovereenkomst gelden een aantal wettelijke elementen: ‘arbeid’, ‘loon’ en een bepaalde mate van ondergeschiktheid of gezag. Als hetgeen wat partijen zijn overeengekomen voldoet aan de wettelijke omschrijving van de arbeidsovereenkomst, wordt de overeenkomst automatisch als zodanig aangemerkt. Daarbij is niet van belang of partijen al dan niet de bedoeling hadden om een arbeidsovereenkomst te sluiten. Ook de benaming van de overeenkomst is niet doorslaggevend; zelfs niet als in de overeenkomst uitdrukkelijk staat dat bedoeld wordt geen arbeidsovereenkomst maar een opdracht overeen te komen. De kwalificatie als arbeidsovereenkomst kan dus niet worden tegengehouden wanneer aan de criteria is voldaan.
Als je je dat realiseert, weet je dat je goed moet contracteren om de overeenkomst juist te laten kwalificeren. In de praktijk wordt hier te nonchalant mee omgegaan, met grote financiële gevolgen!
De grootste valkuilen (don’ts)
- Te makkelijk een contract als zzp-contract aanmerken omdat het flexibeler, goedkoper en makkelijk is.
- Denken dat je een contract makkelijk als zzp-contract kan aanmerken met enkele simpele regelingen over aansturing, zelfstandigheid, et cetera.
- Denken dat de risico’s wel meevallen: de grote financiële gevolgen van zowel loonclaims als navorderingen (pensioen)fondsen en zelfs de fiscus worden vaak over het hoofd gezien.
Wat u wél kunt doen (do’s)
- Goed afvragen of een zzp-contract echt wel een zzp-contract is (en niet ‘wishful thinking’).
- Neem de onderscheidende kenmerken serieus en werk dat ook echt goed in de overeenkomst uit: simpele en oppervlakkige regelingen zijn niet meer voldoende.
Lessen uit de bouwsector: duidelijkheid voorkomt claims
In dit kader kan een vergelijking worden getroffen met contracten in de bouw en hoe daar met vergelijkbare problematiek wordt omgegaan. In een bouwproject/-proces zijn er vele schakels, elk met eigen bevoegdheden en verantwoordelijkheden: denk aan de opdrachtgever, aannemer, onderaannemer, architect en de bouwadviseur. Deze taken kunnen soms overlappen, waardoor het niet altijd duidelijk is wie precies verantwoordelijk is. Om incidenten en eventuele onterechte aansprakelijkheidsstellingen te voorkomen in verschillende fasen van een project, wordt in bouwcontracten de verantwoordelijkheidsverdeling uitgebreid uitgewerkt. Verwarring omtrent de taakverdeling en gezagsverhouding wordt hiermee zoveel mogelijk uit de weg gegaan, wat voor alle partijen zekerheid biedt.
In bouwcontracten vergt de omschrijving en afbakening van de verantwoordelijkheden van partijen vaak vele paragraven. Deze rode lijn van het van tevoren extensief vastleggen van de wederzijdse rechten en verplichtingen is een praktijk waar wij in het arbeidsrecht zeker wat van kunnen leren. De afbakening van verantwoordelijkheden (lees: gezag) en daarbij de aspecten van de uitvoering van de opdracht, dus wie doet wat en waar ligt de zelfstandigheid of juist ‘het gezag ’, moet in zzp-contracten veel uitgebreider dan nu nog gebeurt.
Dat kan zo niet meer. De oplossing is dan niet om geen zzp’ers meer in te huren, maar juist de zzp-contracten nauwkeuriger en zorgvuldiger uitwerken. Voor de kwalificatie van de arbeidsverhouding is er helaas geen one-size-fits-all benadering, maar toch doen partijen er beiden goed aan om de handvaten uit Deliveroo zo veel mogelijk in hun voordeel te laten werken en in hun zzp-contracten voldoende duidelijkheid te creëren.
Concluderend
In een tijd waarin rechters zzp-contracten vaak in het voordeel van de (pseudo)zzp’er blijken uit te leggen is goed contracteren geen luxe meer, maar noodzaak. Met heldere afspraken en zorgvuldige formuleringen voorkomt u vervelende verrassingen achteraf.
De beoordeling of een zzp-contract ook bij de rechter als zzp-contract standhoudt is niet eenvoudig. Datzelfde geldt voor het preventief goed opstellen van een zzp-contract.
Wilt u weten of uw zzp-contracten juridisch houdbaar zijn of bent u op zoek naar arbeidsrechtelijk advies? Neem dan gerust contact op via info@ungernolet.nl of 085 782 28 01, onze advocaten staan klaar om u te ondersteunen.