25 mrt Werknemer of zzp-er? Deliveroo bezorgers hebben een arbeidsovereenkomst!
Nieuwsbrief maart 2021
Wie kent niet de maaltijdbezorger van Deliveroo? Omdat je zelf wel eens een maaltijd bestelt of omdat je de bezorger met zijn mintgroene jas en rugtas op een sportieve fiets door het stadsverkeer ziet snellen.
Over de arbeidsrechtelijke positie van Deliveroo bezorgers heeft het Gerechtshof Amsterdam in februari jl. de knoop doorgehakt. Volgens het Hof zijn de bezorgers werknemers.* Maar Deliveroo is het daarmee niet eens en gaat de kwestie voorleggen aan de Hoge Raad. Het kan wel twee jaar duren tot de hoogste rechter zal oordelen. Intussen is de uitspraak van het hof leidend voor vergelijkbare situaties van platformarbeid en andere gevallen van twijfel of wordt gewerkt als werknemer of als zzp-er.
Hoe werken de bezorgers?
De Deliveroo bezorgers werkten voorheen in loondienst met tijdelijke contracten. Sinds juli 2018 werken ze op basis van een opdrachtovereenkomst. Daarin staat dat de bezorger zich moet inschrijven bij de Kamer van Koophandel. Deliveroo betaalt de bezorgers per afgeleverde bezorging, waarvoor het bedrijf namens de bezorger facturen opstelt. Bezorgers ontvangen via een app op hun telefoon de bestellingen van klanten. Sinds maart 2020 hanteert Deliveroo het “Free Login” systeem: de bezorger kan zich op elk gewenst moment aanmelden om te werken. De toedeling van bezorg- ritten gebeurt via een algoritme. Bezorgers kunnen zich laten vervangen. De benodigde smartphone en een vervoermiddel is van de bezorger zelf. De FNV heeft de vraag of de bezorgers werkzaam zijn op basis van een arbeidsovereenkomst voorgelegd aan de kantonrechter, die deze vraag bevestigend beantwoordde. Deliveroo ging daartegen in hoger beroep bij het Gerechtshof.
Bedoeling van partijen is niet van belang
Het hof verwijst naar een belangrijke uitspraak die de Hoge Raad heeft gedaan in november 2020.** Daarin werd bepaald dat de bedoeling van partijen geen rol speelt bij de vraag of een overeenkomst moet worden aangemerkt als arbeidsovereenkomst. Volgens de Hoge Raad moet gekeken worden naar de rechten en verplichtingen die de partijen zijn overeengekomen wat betreft de (wettelijke) elementen arbeid, loon, in dienst en gedurende zekere tijd, rekening houdend met ‘alle omstandigheden van het geval’.
Arbeid
Het hof oordeelt dat het Free Login-systeem aan de bezorgers een grote mate van vrijheid geeft om zich aan te melden wanneer zij willen en om aangeboden ritten al dan niet te accepteren. Het hof overweegt dat een bezorger zich kan laten vervangen, maar dat niet gebleken is dat dit zonder toestemming van Deliveroo permanent zou kunnen. Omdat de werkzaamheden eenvoudig zijn is de vervangingsmogelijkheid volgens het hof niet onverenigbaar met het bestaan van een arbeidsovereenkomst, waar die mogelijkheid met toestemming van de werkgever ook voorkomt.
Loon
Dat de bezorgers automatische tweewekelijks betaald worden door Deliveroo, lijkt volgens het hof meer op de situatie bij een arbeidsovereenkomst, dan op een opdrachtovereenkomst, waarbij de zzp-er zelf factureert. Twee derde van de bezorgers is niet btw-plichtig, omdat zij met het bezorgwerk minder dan 40% van het minimumloon verdienen. De Belastingdienst ziet dit als ‘hobbymatig’, in welk geval geen btw verschuldigd is. De meeste bezorgers beschouwen zich dus niet als ondernemer.
In dienst
Het element ‘in dienst’ wordt meestal ‘gezagsrelatie’ genoemd. Het hof oordeelt dat de wijze waarop Deliveroo de werkzaamheden laat verrichten eerder duidt op aanwezigheid van een gezagsrelatie, dan op afwezigheid daarvan. De FNV had aangevoerd dat het bezorgwerk gewone bedrijfsarbeid is oftewel de kernactiviteit van Deliveroo. Het hof onderschrijft dit en oordeelt dat het verrichten van gewone bedrijfsarbeid kan duiden op een gezagsverhouding. Dat geldt ook voor de volgende omstandigheden: Deliveroo wijzigt de inhoud van de contracten en de wijze waarop de werkzaamheden worden georganiseerd steeds eenzijdig; het algoritme houdt de GPS-locatie van de bezorgers na inloggen voortdurend bij, wat Deliveroo een vergaande controlemogelijkheid op hun werkwijze geeft; het toekennen van bonussen vergroot eveneens de mogelijkheid van Deliveroo om invloed uit te oefenen op het gedrag van de bezorgers; en ook het door Deliveroo eenzijdig vastgestelde betaalmodel duidt op een vergaande bemoeienis van Deliveroo op het bezorgproces.
Gedurende zekere tijd
De gemiddelde arbeidsrelatie met een bezorger duurt vier maanden. Het hof gaat er daarom op grond van het zogenoemde wettelijk rechtsvermoeden (van het bestaan van een arbeidsovereenkomst na drie maanden werk) van uit dat ook is voldaan aan het criterium dat de arbeid gedurende zekere tijd dient te worden verricht.
Kwalificatie als arbeidsovereenkomst
Alle omstandigheden bij elkaar genomen constateert het hof dat alleen de wat betreft het moment van werken aan de bezorgers gegeven vrijheid een aanwijzing is voor afwezigheid van een arbeidsovereenkomst. Alle overige elementen en omstandigheden wijzen meer op de aanwezigheid van een arbeidsovereenkomst. Maar de vrijheid om al of niet te werken is volgens het hof niet onverenigbaar met de kwalificatie van de overeenkomst als arbeidsovereenkomst. Het hof is kortom van oordeel dat de bezorgers van Deliveroo werkzaam zijn op basis van een arbeidsovereenkomst.
Model-opdrachtovereenkomsten en webmodule belastingdienst
Onder meer naar aanleiding van deze uitspraak kregen wij van relaties de vraag of het nog zin heeft om te werken met een model-opdrachtovereenkomst (zoals gepubliceerd op de website van de belastingdienst) of met een door de belastingdienst goedgekeurde opdrachtovereenkomst. En of het nog zin heeft om de Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie te doorlopen, zie https://ondernemersplein.kvk.nl/webmodule-beoordeling-arbeidsrelatie/ Ons antwoord: voor de fiscale beoordeling of er sprake is van een werknemer of een zzp-er is dat nog steeds raadzaam. Maar de fiscale beoordeling staat los van de civielrechtelijke vraag of er een arbeidsovereenkomst is.
* Gerechtshof Amsterdam 16 februari 2021, ECLI:NL:GHAMS:2021:392
** Hoge Raad 6 november 2020, ECLI:NL:HR:2020:1746
Op 17 februari 2021 gaf Els Unger, samen met Ralph Jan van der Ham van Sterc Advocaten, bij de Academie voor de Rechtspraktijk een webinar over de Deliveroo-uitspraak. Bekijk het interview hier:
https://www.avdr.nl/legalflix/avdr-tv/zoeken/Legalflix-21-188/
Save the date: donderdag 27 mei a.s. 15.30 uur: ons jaarlijkse seminar Arbeidsrecht
Vanwege de Covid-19 beperkingen kon het jaarlijkse seminar Arbeidsrecht voor onze relaties afgelopen november helaas niet doorgaan. Dat hebben we nu verschoven naar 27 mei a.s. met als uitgangspunt: als het kan fysiek en anders digitaal! Noteer de datum dus alvast in uw agenda.
Het seminar vindt plaats in het Novotel Amsterdam of interactief-online via Teams of Zoom.
De onderwerpen van het seminar zullen zijn:
- Arboregels, arbeidstijden & thuiswerken
- Verlofregelingen: alle vragen beantwoord
- Flexibele arbeidsrelaties, juist nu
Over ongeveer twee weken ontvangt u de uitnodiging voor het (kosteloze) seminar met de nadere details en de inschrijfmogelijkheid.
